We hebben nog veel te leren over rouw. Tien handreikingen om je erbij te helpen als jij of iemand uit je directe omgeving er mee te maken heeft.
1 Rouwen is onlosmakelijk met het leven verbonden
Het leven leert ons dat verlies onvermijdelijk is. Omgaan met verlies wat onomkeerbaar is vraagt om een nieuwe manier van leven. Dit noemen we rouwen. Rouwen om onze verliezen is nodig om weer verder te kunnen. Je kunt er niet omheen. Als er een ingrijpende gebeurtenis plaats vindt komt alles in een ander perspectief te staan. De overtuigingen die je altijd had, kloppen misschien niet meer. Het zal nooit meer hetzelfde zijn. Je zult denken in vóór en na de ingrijpende gebeurtenis.
2 Verliezen in vele soorten
Rouw is niet exclusief verbonden aan de dood. Maar verlies is er in vele soorten. Gebeurtenissen waardoor je van slag kunt zijn en die je enorm kunnen raken. Het gaat anders dan je je voorgesteld had. Het verlies door de loop van het leven: afscheid van een gezond lichaam, van je werk, je verwachting, waar je op hoopte, chronische ziekten, ongewenste kinderloosheid, je kunt de ander niet meer bereiken, het krijgen van een kind met een beperking. en nog vele andere vormen van verlies.
3 Rouwen is een slingerbeweging
Leven met verlies is geen rechte een rechte lijn wat volgens een vast patroon verloopt. Het is een slingerbeweging; het gaat steeds heen en weer tussen het voelen van verlies en het leven wat verder gaat. Dit kan onzekerheden met zich mee brengen. Het zorgt voor een zoektocht naar de juiste manier om om te gaan met de dingen die je overkomen. Ieder proces is uniek. Er is geen handleiding die de juiste route aangeeft of de tijd die jij er voor nodig hebt.
4 Actieve houding
Omgaan met verlies vraagt om een actieve houding. Het is niet het passief ondergaan van wat er gebeurt, maar het is iets doen met je gevoelens en emoties. Hoe en wat? Dat is voor ieder persoonlijk. Over hoe iemand rouwt valt weinig in het algemeen te zeggen. Iedereen gaat hier op zijn eigen manier mee om. Iedere situatie is verschillend, de aard van het gemis verschilt. Ook speelt de persoonlijkheid van iemand mee en het sociale netwerk.
5 Samen dragen
We verlangen in ons leven allemaal naar heelheid en harmonie. We hebben een mechanisme ontwikkeld om ver van verdriet vandaan te blijven. We vermijden het liever. Of sterker nog ‘We vermijden liever mensen in verdriet, omdat we niet goed weten hoe ermee om te gaan. Verdriet kun je niet alleen dragen. Je moet het wel zelf doen maar je kunt het niet alleen. Je hebt elkaar nodig.
6 Luisteren is een helend medicijn
De grootste behoefte van mensen in verdriet is dat er iemand luistert. Daarom is het belangrijk om vragen te stellen “Hoe gaat het met je vandaag?” Sta open en hoor wat de ander zegt. Het gaat er niet om wat jij te zeggen hebt of dat je een oplossing geeft. Het gaat om wat de persoon in verdriet te zeggen heeft. Probeer niet de ander te onderbreken met een zelfde soort verhaal dat jij hebt meegemaakt. Vertellen hoe is, is een helend medicijn, zonder dat je voorgeschreven wordt hoe het zou moeten zijn. Mensen in verdriet verwachten niet dat je een oplossing biedt. Misschien is dat wel het moeilijkste van luisteren. We willen graag helpen en staan machteloos. De gedachten ‘Heb ik wel genoeg geholpen’ maakt ons onzeker. We moeten ons “inhouden” om met allerlei goede bedoelingen het voor de ander in te vullen.
7 Verlies verwerken bestaat niet
Bij verwerken kun je denken dat het een keer over is. Maar ingrijpende gebeurtenissen gaan een leven lang met je mee. Enerzijds is het gericht op het verlies en anderzijds gericht op herstel van het leven wat verder gaat. We hebben het dan niet over verwerken maar over integreren. In elke levensfase voel je een nieuw aspect van het gemis. Je komt steeds weer opnieuw een stukje van het verlies tegen wat je je eigen moet maken om het een deel van je leven te kunnen maken. Zo wordt het stukje bij beetje deel van wie je nu geworden bent. Het is een nieuw hoofdstuk van je leven geworden. Een hoofdstuk wat je liever over had geslagen maar wat onlosmakelijk hoort bij je levensverhaal.
8 Deel herinneringen
Herinneringen delen helpt. Door foto’s te kijken, lievelingsgerechten te eten, goede gewoonte in ere te houden. Aan goede heinneringen zitten ook rauwe randen om dat wat er niet meer is pijnlijk gevoelt kan worden. Bedenk om wat er wel is geweest, en dit als een cadeau te aanvaarden. Ooit zullen goede herinneringen het verdriet overstijgen. Verdriet gaat over liefde. En liefde blijft eeuwig.
9 Verdriet geeft ook verbondenheid
Door het verdriet samen te dragen en open te staan voor elkaar, schept dit ook een band. Het levert mooie gesprekken op. Er ontstaat nieuwe verbondenheid tussen mensen wanneer je je gezien, gehoor en gewaardeerd voelt. Wanneer zonder oordeel of beoordeelt te worden gegeven en ontvangen wordt. Als er van twee kanten de kwetsbaar getoond kan worden en je open durft te stellen voor elkaar in een sfeer van openheid en vertrouwen, kan er midden in het verdriet ook heelheid zijn.
10 Rouwduur
Over hoe lang iemand mag rouwen, bestaan veel ideeën die niet blijken te kloppen. Men denkt dat het na verloop van tijd wel beter zal gaan, immers ‘de tijd heelt alle wonden’. Dit is een gezegde waarvoor geen enkel bewijs is. Je kunt de weg kwijt zijn. Vaak heeft men jaren nodig om gemis een deel jouw leven te laten zijn.. Er zijn zoveel factoren die invloed hebben, dat je beter kan zeggen dat de rouwduur bij iedereen weer anders is. Er zijn meerdere manieren om normaal te rouwen. Dat geldt ook voor de rouwduur.
